काठमाडौँ– गोकर्णेश्वर नगरपालिका–३ का चन्द्रबहादुर खड्काका घरमा बितेका छ वर्षको बीचमा विभिन्न राजनीतिक दल र स्वतन्त्र उम्मेद्वार चारपल्ट मत माग्न आइसकेका छन् । खड्काजस्तै हजाराैं मानिस दैनिक हिँड्ने जोरपाटी–सुन्दरीजल सात किमी सडक भने ठेक्का भएको नौ वर्ष पूरा हुँदा पनि निर्माण सम्पन्न हुनसकेको छैन ।
पटक–पटक मत माग्न आउने उम्मेदवारले सडक, खानेपानी र ढलको समस्या समाधान गरिदिने वाचा गर्छन् । विजयी भएर गएपछि न कुनै वास्ता गर्छन् न फर्केर नै आउँछन् । दैनिक हजारौँ मानिसले प्रयोग गर्ने सडक हिउँदमा धुलो र वर्षामा हिलोले हिँडिनसक्नु बन्छ । तैपनि वर्षाैंदेखिको नियति उस्तै छ ।
एक दशकअघिदेखि जोरपाटी–सुन्दरीजल सडक निर्माण सम्पन्न हुनसकेको छैन । यहाँ हिँड्नेलाई लाग्छ यो राजधानी सहर नै होइन बरु कुनै दुर्गम जिल्ला हो । अरु त अरु जोरपाटी चोकैमा गोकर्णेश्वर नगरपालिकाले सानो बजार चलाएर मासिक भाडा लिने ठाउँको सडकसमेत बन्न सकेको छैन ।
काठमाडौँ उपत्यका सडक विस्तार आयोजनाले विसं २०७२ मा सडक निर्माणका लागि ठेक्का गरेको थियो । गत जेठमा कालोपत्र भएको केही सडक एक महिना नबित्दै भत्किएको छ । गोकर्णेश्वर महादेव मन्दिरअघि रत्न टेलर्स चलाएर बसेका रत्नबहादुर सूचीकारका अनुसार सडक बनाएको केही दिनमै भत्किएकाे हाे । त्यस्ताे हुँदा पनि जनप्रतिनिधिले निर्माण व्यवसायीलाई फेरि बनाउन लगाएनन् ।
२०७२ को संविधानपछि राज्य पुनःसंरचना भई तीन तहको सरकार बनेको छ । यहाँका नागरिकले भने एउटै पनि सरकार भएकाे अनुभूति गर्न नसकेको खड्काले गुनासाे गरे । “१५ वर्षदेखि यही निर्वाचन क्षेत्रमा मतदान गरिरहेको छु, यहाँका जनप्रतिनिधिले जुन जोगी आएपनि कानै चिरेका भन्ने नेपाली उखानलाई चरितार्थ गरेका छन्,” उनले भने ।
काठमाडौँ निर्वाचन क्षेत्र नं ३ मा पर्ने मूल सडकको मात्र नभई भित्री सडकमा पनि हिँड्नै नसकिने अवस्था छ । यही सडकबाट पर्यटकीयस्थल सुन्दरीजल र चिसापानी पुगिन्छ ।
२०४६ सालपछि व्यवस्था फेरिए पनि काठ क्षेत्र धेरै पर्ने यहाँको अवस्था फेरिन सकेको छैन । काठमाडौँ उपत्यकामा वाग्मती स्रोतबाट सबैभन्दा बढी पानी निर्यात गर्दै आएको यो क्षेत्रका स्थानीयवासी भने काकाकूल बन्दै आएका छन् ।सुन्दरीजलमा पानीको दह बनाएर वर्षा याममा दैनिक १३ करोड र सुक्खायाममा दैनिक नौ करोड पानी काठमाडौँ उपत्यकामा पठाउने यो क्षेत्रका वासिन्दा आफ्ना घरकाे धारामा भने पानी नआउने गुनासो गर्छन् ।
गोकर्णेश्वर नगरपालिका–९ आरुबारीकी रीता तामाङ चुनावमा मत माग्न आउँदा उम्मेदवारले खानेपानीको व्यवस्था गर्ने प्रतिबद्धता जनाउने गरेपनि विजयी भएपछि कार्यान्वयन नभएको बताउनुहुन्छ । सिन्धुपाल्चोकको मेलम्ची खोलाबाट २७.५ किमी सुरुङ मार्ग भएर ल्याउने पानी पनि यही क्षेत्रमा प्रशोधन हुन्छ ।
मेलम्चीको पानी पनि यो क्षेत्रका अधिकांशको धारामा वितरण नहुँदा यस क्षेत्रका मानिस पानी खोज्दै परम्परागत कुँवा, पोखरी, सार्वजनिक धारा एवं वाग्मतीलगायत नदीमा जान बाध्य छन् । यस्ता परम्परागत पानीका स्रोतमा पानी लिन आउनेको लाम लाग्ने गरेकाले पानीका लागि घण्टौँ कुर्नुपर्ने बाध्यता छ ।
निकुञ्जभित्रका चिलाउने, ओखरेनी, मूलखर्क बस्तीको समस्या
यो क्षेत्रमा शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्भित्र रहेको बस्तीवासीले दशकौँदेखि विभिन्न समस्या भोग्दै आएका छन् । गोकर्णेश्वर नगरपालिका–१ मा पर्ने चिलाउने, ओखरेनी, मूलखर्क बस्तीका आदिवासी जनजाति तामाङ समुदायले खेतबारीमा लगाएको उब्जनी जङ्गली जनावरका कारण भित्र्याउन पाउँदैनन् । निकुञ्जभित्रको बस्ती भएकाले पूर्वाधार निर्माणका सामग्री लैजान अझै कठिनाइ छ ।
यो बस्तीमा मत माग्न जाँदा विभिन्न राजनीतिक दलका र स्वतन्त्र उम्मेदवारले बस्ती सार्ने, सार्न नसके पूर्वाधार लैजाने वाचा गर्न थालेकै दशैं वर्ष वितिसकेकाे स्थानीय मङ्गली तामाङको गुनासो छ । यो क्षेत्रमा काठमाडौँ महानगरपालिका–६ बौद्ध, गोकर्णेश्वर नगरपालिका र कागेश्वरी मनोहरा नगरपालिका–१, २ र ३ पर्छन् ।
मङ्सिर ४ गते हुने प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनका लागि यहाँ स्वतन्त्रसहित राजनीतिक दलका उम्मेदवार मत माग्न हिँडिरहेका छन् । प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि विभिन्न राजनीतिक दल र स्वतन्त्र गरी २३ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन् ।
को को छन् उम्मेदवार ?
प्रतिनिधिसभाका लागि नेपाली कांग्रेसबाट सन्तोष चालिसे, एमालेबाट कृष्णबहादुर राई, माओवादी केन्द्रबाट बद्रीप्रसाद बजगाइँ, राप्रपाबाट गणेश गिरी, जसपाबाट मोहनकुमार विश्वकर्मा, नेपाल मजदूर किसान पार्टीबाट विशोक डङ्गोल, मौलिक जरोकिलो पार्टीबाट समिना न्यौपानेले उम्मेदवारी दिएका छन् ।
मङ्गोल नेशलन अर्गनाइजेशनबाट कृष्णकाजी श्रेष्ठ, जनमत पार्टीबाट गोविन्द नेपाल, राष्ट्रियस्वतन्त्र पार्टीबाट दुर्गाविक्रम थापा क्षत्री, हाम्रो नेपाली पार्टीबाट द्वारिका अधिकारी, सङ्घीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्च (थरुहट) बाट नुर्पु गेल्जेन शेर्पा, आमूलपरिवर्तन मसिहा पार्टी नेपालबाट नेत्रबहादुर तामाङ, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी नेपालबाट मोहनबहादुर बस्नेत र सामाजिक लोकतान्त्रिक पार्टीबाट रक्षकुमार छन् । यसबाहेक आठ जनाकाे स्वतन्त्र उम्मेदवारी छ ।
छ महिनाअघिसम्म नेपाली कांग्रेसमा क्रियाशील पार्टीको गोकर्णेश्वर नगर समिति सभापति भएर काम गरिसकेका श्रीकृष्ण ज्योतिले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन् । कविता विष्ट सुनार, केदारनाथ मिश्र, जगन्नाथ देवकोटा, दीनेश खनाल, नीरञ्जन पुडासैनी, राजेश विष्ट र विन्दु मगरले पनि स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन् ।
एमालेका राई यसअघि २०७४ सालको संसदीय निर्वाचनमा निर्वाचित भएका थिए भने कांग्रेसका चालिसे २०७४ को स्थानीय तह निर्वावचनमा गोकर्णेश्वर नगरपालिका प्रमुख पदमा निर्वाचित भएका थिए । यसपटकको निर्वाचनमा यिनै दुई नेताबीच प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ ।
गत वैशाखमा वडाध्यक्षले पाएको मतका आधारमा यो क्षेत्रमा कांग्रेस अघि छ । अन्य क्षेत्रमा गठबन्धन भए पनि काठमाडौँ ३ मा भने सबै दल एक्लाएक्लै प्रतिस्पर्धामा छन् । यहाँ सत्ता र प्रतिपक्ष दुवैले गठबन्धन गरेका छैनन् ।
यो क्षेत्रमा ८९ हजार आठ सय ८९ मतदाता छन् । यस क्षेत्र अन्तर्गत प्रदेश क्षेत्र–क मा महानगरपालिका–६, गोकर्णेश्वर नगरपालिका–५ र ९ का २३ हजार ७५ मतदाता छन् । यो प्रदेश क्षेत्रमा नौ जना चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन् ।
कागेश्वरी मनोहरा नगरपालिका–१, २ र ३, गोकर्णेश्वर नगरपालिकाका–१, २, ३, ४, ६, ७ र ८ भने प्रदेश क्षेत्र–ख मा पर्छ । यो प्रदेशसभा क्षेत्रमा विभिन्न राजनीतिक दल र स्वतन्त्र गरी १२ जना उम्मेदवार चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन् । रासस